NEM leesgroep (1)
2024-04-05
Agenda
- Opening
- Voorstelrondje
- Doel en werkwijze leesgroep
- Bespreken gelezen gedeelte
- Afsluiting en afspraken volgende sessie
Sacks: Niet in Gods Naam
- 1948 - 2020
- Orthodox Rabbijn
- Opperrabbijn Verenigde Hebreeuws Gemeente Gemenebest 1991-2013
- Theoloog, filosoof, docent, influencer, …
- Auteur (bekende: Serie Verbond en dialoog)
Sacks: Niet in Gods Naam
Thema: spanning en conflict tussen Abrahamitische Godsdiensten
Focus: specifieke uitdaging van gepolitiseerd religieus extremisme in de 21ste eeuw (p. 21)
Deel I (H1-H5) achtergrondanalyse
Deel II (H6-H9) narratief en contra-narratief in Genesis
Deel III (H10-H15) uitweg uit het conflict
Sacks niet in Gods Naam (I)
H1 Altruïstisch kwaad
H2 Geweld en identiteit
H3 Dualisme
H4 De zondebok
H5 Broedertwist
Sacks niet in Gods Naam (II)
H6 De halfbroers
H7 Worstelen met de engel
H8 De rollen omgekeerd
H9 Afwijzing afwijzen
Sacks niet in Gods Naam (III)
H10 De vreemdeling
H11 Het universele van rechtvaardigheid, het particuliere van liefde
H12 Moeilijke teksten
H13 Macht afstaan
H14 Haat loslaten
H15 De wil tot macht of de wil tot leven
Sacks niet in Gods Naam (H1)
H1 Altruïstisch kwaad
- de terugkeer van religieus geïnspireerd geweld
- de 21ste eeuw: de eeuw van desecularisering
- altruïstisch kwaad en religieus altruïstisch kwaad
- samenvatting op p. 34-35
Altruïstisch kwaad: het fenomeen dat gewone mensen, hoogopgeleid of niet, aanzet tot openlijk koelbloedige moordpartijen uit naam van een hooggestemd ideaal; niet noodzakelijkerwijs religieus geïnspireerd (p. 18)
Sacks niet in Gods Naam (H1)
Bespreken
- Vragen over iets wat niet begrepen is
- Opmerkingen over iets wat aanspreekt
- Opmerkingen over iets waar je het niet mee eens bent
Sacks niet in Gods Naam (H2)
H2 Geweld en identiteit
- Waarom vertonen egoïstische mensen altruïstisch gedrag?
- Belang van samenwerking binnen groepen
- Altruïstisch binnen een groep, geweldadig tegenover andere groepen
- De rol van religie voor grotere groepen: moraal bieden
- Lost afschaffing identiteit het geweldsprobleem op? (p. 53)
- Mislukking van de grote ideeen: voedingsbodem religieus geweld
Sacks niet in Gods Naam (H2)
Bespreken
- Vragen over iets wat niet begrepen is
- Opmerkingen over iets wat aanspreekt
- Opmerkingen over iets waar je het niet mee eens bent
Sacks niet in Gods Naam (H3)
H3 Dualisme
- Dualisme: geloof dat twee machten over het universum regeren (p. 60)
- Jodendom en Christendom kenden/kennen dualistische sekten
- Voedingsbodem: discrepantie tussen religieus ideaalbeeld en realiteit
- Zowel binnen Jodendom als Christendom afgewezen
- Dualisme wordt gevaarlijk als het leidt tot demoniseren tegenstander (p. 73-80)
Sacks niet in Gods Naam (H3)
Bespreken
- Vragen, opmerkingen?
- Ben je bekend met begrip dualisme in kerkgeschiedenis?
- Herken je dualisme in de kerk vandaag? Zie p. 66, 2e alinea
- Zie p. 64, laatste alinea. Komt dit overeen met je beeld van het Jodendom?
Sacks niet in Gods Naam (H4)
H4 De zondebok
- Waarom de Joden?
- Aanwijzen zondebok als middel om keten van geweld te stoppen
- Eisen aan zondebok
- geloofwaardig als schuldige
- machteloos om zich te verweren
- de macht toe te dichten om oorzaak van de problemen te zijn
Sacks niet in Gods Naam (H4)
Bespreken
- Vragen, opmerkingen?
- Zie p.95 cursieve alinea. Zegt dit iets over onze maatschappij nu?
H5 Broedertwist
- H1 t/m H4 niet specifiek voor verhouding Abrahamitische religies
- Wel specifiek thema hierin: broedertwist
- Rivaliteit Christendom - Jodendom, begonnen bij Paulus
- Wie is de echte drager van Gods beloften?
- Vervangingsleer, hoofdstroom in christelijke theologie
- Islam beroept zich erop de uiteindelijke openbaring van God te zijn
H5 Broedertwist
Mimetisch verlangen
willen hebben/zijn wat de ander heeft/is
kenmerkt verhouding Judaïsme - Christendom - Islam
wat jij hebt/bent kan ik niet ook hebben/zijn – klopt dat wel?
broedertwist blijkt ouder dan ontstaan christendom —> Genesis
Sacks niet in Gods Naam (H5)
Bespreken
- Vragen, opmerkingen?
- Wat vind je van wat hij schrijft over Christendom en hoe hij Paulus leest?
- zie p. 113 e.v; p. 114 2e alinea en p.116 - 117
Afsluiting
- Volgende sessie vrijdag 3 mei, 10:30-12:30
- Te bespreken hoofdstukken: 6-9
- Schrijf vragen/opmerkingen op ter voorbereiding